Jan Sibeliu

Jan Sibelius.  Muzika finlandeze në gjysmën e parë të shekullit XX.

 Roli i tij në muzikën romantike.

Franz Jean Sibelius

(8 dhjetor 1865- 20 shtator 1957)

Kompozitor dhe violinist finlandez i periudhës romantike dhe fillimit të periudhës moderne.

Ai njihet gjerësisht si kompozitori më i madh i vendit të tij dhe, përmes muzikës shpesh vlerësohet se ka ndihmuar Finlandën të zhvillojë një identitet kombëtar gjatë luftës për pavarësi nga Rusia.

Shtatë simfonitë e tij janë vepra janë shumë të njohura.     

Kompozicionet e tjera të tij më të njohura janë ‘Finlandia’, ‘Karelia Suite’, ‘Valse triste’, simfonia korale ‘Kullervo’. Punime të tjera përfshijnë pjesë të frymëzuara nga natyra, mitologjia nordike dhe epika kombëtare finlandeze, ‘Kalevala’, mbi njëqind këngë për këngëtar dhe piano, opera ‘Jungfrun i tornet’ (The Maiden in the Tower), muzikë dhome , muzikë për piano, etj.

Që nga viti 2011, Finlanda feston një Ditën e Flamurit në 8 Dhjetor, ditëlindjen e kompozitorit, e njohur edhe si "Dita e Muzikës finlandeze". Në vitin 2015, 150 vjetori i lindjes së kompozitorit, u mbajt një numër koncertesh dhe ngjarjesh speciale, veçanërisht në qytetin e Helsinkit.

‘Finlanda’ është më e njohura nga të gjitha veprat e Sibelius, një pjesë shumë patriotike e realizuar për herë të parë në nëntor 1899.

Edhe pse Sibelius këmbënguli se ishte kryesisht një pjesë orkestrale, ajo gjithashtu u bë një e preferuar në të gjithë, veçanërisht në pjesën e himnit.

Suita ‘Karelia’ mbetet një nga pjesët më të njohura të Sibelius.

‘Valse triste’ është një vepër orkestrale e shkurtër kompozuar për shfaqjen Kuolema në vitit 1903. Tani njihet si një pjesë e veçantë koncerti.

Koncerti për violinë në D minor u realizua për herë të parë më 8 shkurt 1904 me Victor Nováček si solist. Pas rishikimeve thelbësore, një version i ri u bë premierë në 19 tetor 1905 me Richard Strauss drejtimin e Orkestrës së Berlinit dhe ishte një sukses i jashtëzakonshëm. Vepra është bërë gjithnjë e më popullore dhe tani është më e regjistruara e të gjitha kohërave prej koncerteve të violinës të kompozuara në shekullin e 20-të.