MUZIKA TEORIA HISTORIA

Vleresimi 1 Vlerësimi duhet të jetë i paanshëm, në drejtim të gjinisë, racës, gjuhës, rrethanave ekonomike shoqërore, transparent, nxënlsi duhet të njihet me metodat e vlerësimit. Vlerësimi është i vlefshëm në të treguarin e vlerave të nxënlsve në procesin e të nxënit, vlerësimi i të nxënit percakton arritjet e një detyre, kapitulli, viti shkollor. Vlerësimi është diagnostikues, formues, vlerësim i bazuar në qëllime, në vendime, vlerësim përmbledhës. 2 Fazat e vlerësimit, kuptimi i problemit, planifikimi i vlerësimit, grumbullimi i të dhënave. Si zgjidhen instrumentet e vlerësimit? Merren informacione, raportohen ato, analizohen të dhënat, raportohen rezultatet e vlerësimit, jepen rekomandime. 3. Rregjistri është dokument shtetëror shumë i rëndësishëm. Në rregjistër janë emrat e nxënësve, vlerësimet e vazhdueshme që duhet të jenë jo më pak se 3 nota për çdo tremujor si dhe vlerësimet me tre kolona vv, vt, vp, vlerësim i vazhduar, vlerësim me test, vlerësim përfundimtar. Vlerësimi i 3-

Vleresimi 1 Vlerësimi duhet të jetë i paanshëm, në drejtim të gjinisë, racës, gjuhës, rrethanave ekonomike shoqërore, transparent, nxënlsi duhet të njihet me metodat e vlerësimit. Vlerësimi është i vlefshëm në të treguarin e vlerave të nxënlsve në procesin e të nxënit, vlerësimi i të nxënit percakton arritjet e një detyre, kapitulli, viti shkollor. Vlerësimi është diagnostikues, formues, vlerësim i bazuar në qëllime, në vendime, vlerësim përmbledhës. 2 Fazat e vlerësimit, kuptimi i problemit, planifikimi i vlerësimit, grumbullimi i të dhënave. Si zgjidhen instrumentet e vlerësimit? Merren informacione, raportohen ato, analizohen të dhënat, raportohen rezultatet e vlerësimit, jepen rekomandime. 3. Rregjistri është dokument shtetëror shumë i rëndësishëm. Në rregjistër janë emrat e nxënësve, vlerësimet e vazhdueshme që duhet të jenë jo më pak se 3 nota për çdo tremujor si dhe vlerësimet me tre kolona vv, vt, vp, vlerësim i vazhduar, vlerësim me test, vlerësim përfundimtar. Vlerësimi i 3-

Agim Krajka është  një kompozitor i njohur i muzikës shqiptare.  Ai lindi në 1 maj 1937, në qytetin e Kavajës. Krajka filloi karrierën e tij muzikore  në Pallatin e Pionierëve në Tiranë diku në  fillim të viteve 50, ku mësoi fizarmonikën,  instrumentin muzikor për të cilin do të bëhej  i famshëm. Ai vazhdoi të studimet në  Konservatorin Shtetëror në Tiranë midis  1963-1968.  Ai gjithashtu kompozoi muzikë për  disa filma si "Zonja nga qyteti", "Udha e  Shkronjave" e të tjerë, është vlerësuar me  çmimin ‘Artistit i Merituar’ për kontributin  e tij të gjatë në muzikë. https://youtube.com/channel/UClGw38EqU58vdERfP4X3gzw

Rafet Rudi u lind në  Mitrovicë më 1949. Studimet i kreu pranë  Akademisë së Muzikës në Beograd.  Diplomohet në degën e Dirigjimit ( 1973)  dhe në degën e Kompozimit (l974).  Studimet pasuniversitare (magjistraturën)i  mbaroi në Sarajevë, në Konzervatorin  Nacional të Parisit në klasën e kompozitorit  Claude Ballif. Në periudhën 1980 -1987 ishte  dirigjent i Korit profesional të  Radiotelevizionit të Prishtinës. Merret dhe  me publicistikë me mbi 300 shkrime të  ndryshme (eseistikë, reçensione, kritikë etj.).  Aktualisht është Profesor në  Akademinë e Muzikës në Prishtinë, zhvillon  lëndën e ‘Formave të muzikës’ dhe  ‘Kompozicionin’. Është udhëheqës i  Qendrës Kosovare për Muzikën e Re dhe  Drejtor i Festivalit Internacional të Muzikës  së Re - REMUSICA. Rudi është laureat i shumë  shpërblimeve dhe mirënjohjeve (Çmimi i  dhjetorit të Kosovës për krijimtari),1983. Çmimi i Festivalit Internacional  BEMUS, 1974. Çmimi vjetor i SHKK për vitin  1982) etj.xxxi Veprat kryesore: një simfoni, 

Rauf Dhomi,  kompozitor, profesor e akademik, u lind në  qytetin e Gjakovës më 4 dhjetor 1945. Në  Gjakovë e kreu shkollën fillore, kurse  shkollën e mesme të muzikës  në Prizren më 1965. Më 1965/66 i regjistroi  sdudimet në Sarajevë në seksionin e  Kompozimit dhe Dirigjimit në klasën e prof.  M.Shpiler. Si student i dalluar u punësua si  asistent në të njëjtin fakultet në Sarajeve për  lëndën e Harmonisë. U diplomua në  vitin 1970. Me të diplomuar kthehet në  vendlindje dhe u punësohet në gjimnazin  “H. Dushi” në Gjakovë.  Krahas punës të pedegogut aktivisht  punoi me “Korin e Burrave” të Gjakovës,  ansambël të cilin e formoi më 1965.  Studimet pasuniversitare i kreu  më 1972/3 në klasën e prof. M. Spiler në  Kompozim. Më 1971 u punësua në SHLP në  Degën e Muzikës dhe nga viti 1975, me të  hapur të Fakultetit të Arteve e deri me sot,  punoi në këtë institucion në thirrjen e prof.  ordinar. Në vitin 1992 zgjedhet anëtar  korrespondent i Akademisë së Shkencave  dhe Arteve të Kosovës, nd

Ramadan Sokoli (Shkodër, 14  qershor 1920 - Tiranë, 12 mars 2008) qe  muzikant, kompozitor, shkrimtar dhe  etnomuzikologu i parë shqiptar. Çmohet si  njëri prej studiuesve më të mëdhenj të  muzikës shqiptare dhe ballkanike Ramadani u mor pa ndërprerje me studime  në lëmin e muzikologjisë dhe folklorit, duke  arritur të bëhet një nga personalitetet  kryesore dhe të vetmit në këtë fushë. Në  Liceun Artistik, Ramadani ka dhënë një sërë  lëndësh të ndryshme si flaut, folklor  muzikorë, harmoni, histori muzike, teori  solfezhi, muzikë dhome etj. Me nismën e tij  u përfshi në programin mësimor të shkollave  të mesme dhe lënda e folklorit muzikor për  të cilat ai hartoi tekstet përkatëse, të cilat  studiohen akoma dhe sot. Në këtë lëndë, ai  ka dhënë mësim dhe në Institutin e Lartë të  Arteve për 10 vjet me radhë duke përgatitur  dhe laboratorë përkatës tepër të pasur me  instrumente të larmishme popullo

Fahri Beqiri lindi në vitin 1936 profesor dhe themelues i  Departamentit të muzikës në Universitetin e  Pristinës, konsiderohej të ishte një nga  kompozitorët më të rëndësishëm shqiptarë në ish-Jugosllavi. Kompozoi për orkestër simfonike,  kor, piano, klarinetë, kuintetete, teatrin dhe  filmin, muzikë për balet, muzikë popullore,  këngë tradicionale popullore, pjesë për  fëmijë, kompozime solistike-korale, vepra  artistike për instrumente të ndryshme e deri  te kontributi i tij në ansamblin “Kastriotët”  dhe “Shota”.

Menaxher arti; Mundëson zhvillimin e koncerteve të ndryshëm, daljen  në televizione apo transemtime radiofonike të aktiviteteve të orkestrave të ndryshme apo instrumentisteve. Ai organizon  aktivitete dhe siguron pjesmarrjen e orkestrantëve.   Kritik muzike: Regjistrues zëri, apo mjeshtër zëri Një regjistrues i zërit mund të jetë një inxhinier që bën  një punë shumë të rëndësishme. Për të arritur nivele cilësore të rregjistrimit duhet të ketë njohuri për muzikën në përgjithësi,  zhvillimet muzikore, teknologjine. Ata kanë përgjegjësi për  rregjistrimin në studio apo në salla koncertesh të instrumentistëve dhe këngetarëve. Ata së bashku me shumë artistë të tjerë janë pjesë e industrisë së artit.  Teknik muzike: Një teknik muzike është përgjegjës për riparimin e  instrumenteve muzikorë si dhe të sistemit muzikor. Disa teknikë muzike mund të kenë qënë inxhinierë. Ata duhet të kenë njohuri  shumë të mira përsa i përket instrumenteve muzikorë dhe punës  që ata kryejnë. Ata duhet të dinë mja

Librar; Nje shitës profesionist i literatures muzikore, mund t’ju  sugjerojë një libër të caktuar nëse ju keni nevojë. Ai mund të punojë apo të kërkojë për ju në arkivin e librarisë, në katalogn e  librave si dhe koleksionet e ndryshme muzikore që ju duhen për  ilustrimin e pjesëve të caktuara muzikore. Njohuritë e tij duhet  të shërbejnë për të drejtuar njerëzit e interesuar për informacione  të ndryshme muzikore.   Mësues muzike: Një mësues muzike mund të jetë një edukues i mirë i  nxënësve apo studentëvë për të plotësuar hohuritë e tyre në teorinë e muzikës, instrumentale, vokale, historinë e muzikës  dhe arranxhimin muzikor. Një mësues muzike mund të shkruaj  artikuj, të përmbledhë artikuj të ndryshëm në një libër etj. Mbi  të gjitha ata duhet ta dashurojne punen e tyre, të duan  mësimdhënien si dhe muzikën. Historian: Historiani i muzikës është një person që studion historinë e muzikës. Ai mund të bëjë një punë studiuese individuale duke  kërkuar nëpër arkiva apo në muzeume të ndr

PROFESIONET MUZIKORE  Kompozitor: Kompozitor është ai që e shkruan muzikën. Një kompozitor mund të krijojë muzikë për një person të caktuar apo  për grupe të vogla muzikore. Gjithashtu një kompozitor mund të shkruajë muzikë filmash, muzikë për lojra kompjuterike, për  rreklama muzikore dhe për aktivitete të ndryshme shoqërore.   Dirigjenti; Dirigjienti është një njohës shumë i mirë i muzikës dhe  instrumenteve muzikore. Ai gjithashtu njeh mirë dhe muzikën,  është përgjegjës për ekzekutimin e saktë të instumentistëve. Ai  duhet të ketë njohuri për mundësinë e istrumeteve muzikore, për  diapazonin e tyre, aftesitë teknike. https://youtube.com/channel/UClGw38EqU58vdERfP4X3gzw

Harpa  Harpa është një instrument që lëshon tinguj nga pickimi i  telave me gishtat e dorës. Renditja e telave është graduale në  mënyrë të tillë që notat që ekzekutohen të jenë të njëpasnjëshme  si në një shkallë. Kemi disa lloje harpash në varësi të formës së  tyre; Harpë e harkuar, harpë këndore dhe harpë me korrnizë  në formë trekëndëshi. Një harpë moderne që përdoret në  orkestra të muzikës klasike ka 46 tela dhe gjashtë oktava e  gjysëm.  Harpa harkore vjen prej kohës së Egjiptit të lashtë Harpa me korrnizë filloi të perhapet në Europë në  shekullin e 9- të dhe me disa rregullime ajo u quajt “harpa  unike”. Pothuajse menjëherë pas emertimit të “harpes unike”,  doli një version i ri që u quajt “harpa irlandeze”. Harpat në  periudhën e mesjetes ishin më të vogla se harpat e tjera.

Ksilofoni Ksilofoni është instrumenti më i  rëndësishëm i  familjes së perkusionit  melodik. Ai  përbëhet nga një përmbledhje e  vazhdueshme  graduale dhe e  renditur tastesh druri, lëshojnë tinguj duke u goditur nga një cekic druri. Ai është përdorur fillimisht në Azi përgjatë viteve  1300 dhe më pas u shpërnda në Afrikë, Amerikën Latine dhe së fundmi në Europë.   Fakte të njohura: Përdorimi i parë i ksilofonit në një orkestër simfonike u  bë nga kompozitori i njohur francez Camille Saint-Saens në  vitin 1874 në veprën e tij “Vallëzimi I vdekjes

Pjata Eshtë përdorur dhe vazhdon të përdoret kryesisht në  ceremoni fetare, ajo u bë pjesë e orkestrës në shekullin e 18- të  dhe krijon tinguj nga përplasja e dy pjatave.     Trekëndëshi   Trekëndëshi është një instrument shumë i përdorshëm që  hyn në instrumentet me goditje. Ai përbehet nga një copë hekuri  në formë trekëndëshi i hapur në njërën anë. Ai goditet me një  tjetër shkop hekuri dhe krijon tinguj. Eshtë përdorur në Europë  që prej shekullit të 14- të.   Fakte të njohura; Deri në vitin 1800 trekëndëshi u përdor si një instrument  që vështirë se përdorej. Vetëm në vitin 1849 kompozitori i  njohur hungarez Franz Liszt e përdori solo në një koncert për  pia

Timpani  Timpani  zakonisht ka pedale  për arsye se  instrumentisti duhet të  kontrollojë tensionin e  tingullit, goditjen dhe  ritmin. Në këtë  mënyrë ky instrument  mund të prodhojë disa  tinguj muzikorë. Për  të prodhuar një tingull  më të plotë dhe më të  thellë këtij instrumenti i bihet me cekic. Cekicët që përdoren në  këtë rast kanë në përbërjen e tyre një pjesë të butë në fillim dhe  një zgjatim druri. Përdoret dhe në orkestër.

Tamburi i basit (Bass Drum)  Ky është tamburi më i madh i kompleksit të  instrumenteve me goditje. Tamburi nxjerr tingull nga shtypja e  një pedaleje që godet tamburin me një kokë, nga kjo goditje  përfitohet një tingull i trashe dhe i thellë.   Tamburi me rripa (Snare Drum)  Ky tambur ka një formë cilindrike dhe lëshon një  tingull pak më të hollë se tamburi i basit. Mbi këtë tambur  vendosen dhe dy susta mtalike të cilat i japin një ngjyrim më të  mirë tigullit dhe si pasoje krijojnë mundësinë e teknikave të  ndryshme të ekzekutimit.  Pjatat (Cymbals)  Pjatat mund të prodhohen nga kombinime të metaleve  të ndryshëm. Pjatat më të rëndesishme në një kompleks  tamburesh janë; Hi- hat, krijon tinguj nga përplasja e dy pjatave  nëpërmjet një pedali.  “Pjata e goditjes” dhe “pjata rrëshkitëse” kombinohen  me njëra- tjetrën në kompleksin e tamburëve. Të dyja nxjerrin  tinguj nga goditja me shkopinj dhe në varësi nga madhësia e tyre  prej tyre dalin tinguj të ndryshem.  Tam- tami është një t

INSTRUMENTET ME “GODITJE RITMIKE”  Kompleksi i tamburëve (bateria, xhezi)  Për herë të parë në fund të viteve 1800 kemi së bashku një  variant të përmbledhur të  tambureve. Kjo shpikje bëri të  mundur që një njeri i vetëm të  mund të ekzekutonte në të  njëjtën kohë disa instumente me  goditje (tamburin me rripa,  tamburin bas dhe pjatat).  Zhvillimin e vërtetë tamburët e  njohën në shoqerimin e muzikes  jazz në Neë Orleans pergjate  vitit 1920. Në këtë kohë midis  viteve 1920- 1930, kësaj  përmbledhje tamburësh iu shtuan disa pjata si dhe u zhvilluan  teknika të reja të ekzekutimit. Kjo permbledhje tamburësh  përdoret akoma sot.

Saksofoni   Saksofoni  ose shkurt  saksi është  një  instrument  të cilin e  kemi në tre  lloje; saks  bariton,  tenor,  soprano dhe alt. Saksi soprano është shumë i ngjashëm me klarinetën. Saksi  soprano, alt dhe tenor kanë nje shtrirje prej dy oktava e gjysëm.Historia: Saksofoni u shpik ne vitin 1840 nga një instrumentist  belg me emrin Adolph Sax. Shumë pak kohë pasi u krijua si  instrument, vetëm katër vjet më vonë në 1844 ai pati debutimin  e tij në një orkestër simfonike. Megjithatë pjesët që u shkruan  gjatë kësaj kohe per saksofon ishin të rastesishme. Pergjate  shekullit të 20- të, kohë në të cilen u zhvillua jazz- i në Amerikë  saksi u bë një instrument shumë popullor.

Bastubi (tuba)  Bastubi është në përgjithësi emri  i një serie instrumentesh muzikore që i  përkasin instrumenteve të tunxhit dhe që  janë përfaqesues të basit. Eshtë  instrumenti më i madh i kësaj familje  dhe mbahet vertikalisht. Përdorimin më  të madh e ka bastuba baritone. Bastuba  ka tre ose katër valvola dhe gjen një  përdorim të gjerë si në orkestër dhe në  banda tunxhi.  Historia; Bastubi u prodhua në një  punishte të njohur të Friedrich Wilhelm Wieprecht,  instrumentist bande dhe Johann Gottfried Moritz ne vitin 1835. https://youtube.com/channel/UClGw38EqU58vdERfP4X3gzw

Tromboni Tromboni është instrumenti që përdoret në  vend të tenorit në instrumentet e tunxhit. Tingujt e  trombonit krijohen nga rrëshkitja e slites. Shumë  instrumentistë përdorin trombonin bas sepse ka nje  tingellim më të mirë. Me sliten e mbyllur tromponi  ekzekuton noten si bemol.  Historia: Më herët tromboni kishte emër tjetër,  “sackbut” dhe kishte pothuajse formën e trombonit  modern. Ky instrument u përdor gjërësisht në kishë  dhe muzikë fetarë. Pas vitit 1700 u përdor në orkestra  të vogla dhe banda të qyteteve. Në vitet 1800 ai u  përdor gjërësisht në bandat e ushtrisë. Kanë shkruar  për trombon në veprat e tyre Ëolfgang Amadeus  Mozart's dhe Bethoven, simfoninë e pestë. Vetëm në  vitin 1850 ai zuri vëndin që ka dhe sot në orkestër.

Korni (French Horn)  Korni është një instrument i  orkestrës që i përket familjes së  tunxhit së bashku me trompen,  trombonin dhe bastubin. Ashtu si  trompa tingulli i kornit krijohet nga  vibrimi i buzëve mbi bukinë dhe lëvizja e tre valvolave në instrument. Valvolat lëvizin nëpërmjet  tre gishtave të dorës së djathte. Tingujt e kornit janë shumë  interesantë dhe kanë një cilesi të vecantë. Historia: Korni u zhvillua si instrument rreth vitit 1650 në Francë  në një version më të madh nga sa e kemi sot. Por zhvillim më të  madh ai mori pas vitit 1750. Në formën e sotme korni vjen  vetëm në shekullin e 19- të, me tre valvola. https://youtube.com/channel/UClGw38EqU58vdERfP4X3gzw

Trompa (Trumpet)   Trompa është nje  instrument shume i  pëlqyer dhe shumë  popullor. Notat krijohen duke lëvizur gishtat mbi tre valvula dhe  duke ndryshuar presionin e frymës nëpërmjet buzëve. Shumë  orkestra e përdorin trompen në si bemol. Trompa mund të përdoret dhe me sordine.  Historia: Trompa është përdorur nga shumë vende dhe është pjesë  e shumë kulturave. Forma të thjeshta të saj vijnë nga Egjipti I  lashtë. Në Europën mesjetare kemi disa lloje të ndryshme  trompash me gjatësi të ndryshme të tubit, me vonë filloi  perdorimi i trompave me madhësine aktuale. Vetëm në vitin  1800 u ndërtua trompa e cila mundësonte ekzekutimin e një  shkalle kromatike. Në 1820 trompa u kompletua dhe vjen në  formen e saj te plotë.

Fagoti (Bassoon)  Fagoti është një instrument që  përbëhet nga katër pjesë, pjesa e quajtur e  basit, pjesa e tenorit dhe pjesa dopio. Fagoti  përbehet nga dhjetë celësa dhe tetë vrima. Ai  nxjerr tinguj nga fryrja në një kallam dhe  lëvizja e gishtave në “tastieren” e  instrumentit.  Historia: Fagoti u bë i njohur si një instrument  rreth vitit 1650 dhe përbëhej nga një bllok i  vetëm druri. Fagoti i ri francez u zhvillua në  shekullin e 19- të nga firma e njohur  franceze Buffet-Crampon. Fagoti gjerman u  prodhua nga fabrikanti I njohur Ëilhelm  Heckel. Tashmë kemi disa lloje të ndryshem  fagotesh në vende të ndryshme europiane.

Klarineta  Klarineta është një pjëstar i familjes së  instrumenteve të frymes (isntrumentinit, veglat  e drurit). Ajo mund të krijojë tinguj vibrantë, të  plotë dhe kumbues. Kemi shumë lloje  klarinetash, po ajo më e përdorshmja është  klarineta në si bemol. Historia:  Klarineta u krijua nga Johann Cristoph  Denner një prodhues gjerman i flautit.të përdorej në orkester. Punët e para për klarinetë të dy  kompozitoreve të njohur janë një uverture për dy klarineta dhe  nje korno nga George Frideric Handel dhe nje koncert per  klarinetë nga Wolfgang Amadeus Mozart. Kishte  një formë të thjeshtë në krahasim me klarinetën  e sotme. Pas vitit 1840 ajo pësoi disa modifikime. Ne 1780 filloi

Periudha baroke              Periudha e hershme            1400- 1470              Periudha e mesme 1470- 1530   13 .  Muzika instrumentale në shekullin XVII              Periudha e von ë                  1530- 1600              Muzika instrumentale përfshinte muzikën 'Consort of instruments' për flautin e ëmbël ose  violën   dhe instrumente të tjera dhe kërcime për ansamble të ndryshme. Gjinitë e zakonshme instrumentale ishin 'toccata', preludi, 'ricercar-i' dhe 'canzona'.              Kërcimet që luheshin nga ansamblet instrumentale përfshinin 'basse danse' (në italisht  bassadanza ), 'tourdion-in', 'saltarello-n', 'pavanën', 'gaillarde-n', 'allemande-n', 'courante-n', 'bransle-n', 'canarie-n' dhe lavolta-n.              Muzika e shumë gjinive mund të arranxhohej nga vetëm një instrument si llauda, vihuela, harpa ose tastiera. Arranxhime të tilla quheshin 'int

 Rilindja dhe kushtet historike, sociale e kulturore të kësaj periudhe (në foto instrumente të periudhës së Rilindjes)              Muzika rilindase afirmoi  polifonin ë, ashtu si dhe konsolidimin e muzikës intrumentale, që do të shkonte duke evoluar drejt orkestrës moderne.                                            U shfaq  Madrigali  si gjini profane bashkonte tekstin me muzikën, duke qenë shprehja paradigmatike e muzikës rilindase.       Në  1498  Ottaviano Petrucci ideoi një sistem shtypshkrimi të përshtatur për muzikën, pentagram me të cilin filloi të botonte muzikë. Përfaqsues të kësaj periudhe janë Luca Marenzio, Carlo Gesualdo, Claudio Monteverdi, Cristóbal de Morales dhe Tomás Luis de Victoria.               Në muzikën instrumentale u shqua Giovanni Gabrieli.              Nga periudha e  Rilindjes mbijetuan shumë muzika si profane ashtu dhe fetare ashtu si dhe vokale dhe instrumentale. Një larmishmëri e madhe stilesh muzikore dhe gjinishë lulëzuan gjatë

Muzika kishtare mesjetare              Muzika mesjetare përfshin vetëm muzikë vokale, siç është muzika gregoriane dhe korale (muzikë për një grup këngëtarësh), muzikë vetëm instrumentale, dhe muzikë që përdor të dy zërat dhe instrumentet (zakonisht me instrumentet që shoqërojnë zërat).   7. Korali Gregorian              Korali Gregorian u këndua nga murgjit gjatë meshës katolike. Mesha është një imitim i Darkës së Fundit të Krishtit, që synon të sigurojë një lidhje shpirtërore midis njeriut dhe Zotit. Një pjesë e kësaj lidhje u krijua përmes muzikës, nëpërmjet këndimit të koraleve.              Kjo epokë fillon me rënien e Perandorisë Romake Perëndimore në shekullin e pestë dhe përfundon diku në fillim të shekullit të pesëmbëdhjetë.              Vendosja e mbarimit të epokës mesjetare dhe fillimi i epokës së muzikës së Rilindjes është e vështirë, pasi tendencat filluan në periudha të ndryshme në rajone të ndryshme.  

Muzika Bizantine              Muzika Bizantine është muzika e Perandorisë Bizantine. Fillimisht ajo përbëhej nga këngë dhe himne të përbëra me tekste greke të përdorura për ceremoni gjyqësore, gjatë festivaleve, ose si muzikë paraliturgical dhe liturgjike. Format kishtare të muzikës bizantine janë format më të njohura sot, sepse tradita të ndryshme ortodokse identifikohen akoma me trashëgiminë e muzikës bizantine, kur kantorët e tyre këndojnë monodi nga librat e këngëve tradicionale që janë përmbledhur në pesë libra.               Muzika bizantine nuk u zhduk pas rënies së Kostandinopojës. Traditat e saj vazhduan nën Patriarkanën e Kostandinopojës, e cila pas pushtimit otoman në 1453 iu dha përgjegjësi administrative mbi të gjithë të krishterët ortodoksë. Gjatë rënies së Perandorisë Osmane në shekullin XIX, kombet e Ballkanit shpallën autonomi ose "autoqefali" kundër Patriarkanës Ekumenike. Patriarkanat e reja të vetë-deklaruara ishin kombe të pavarura të përcaktuara n

Kultura muzikore shqiptare, në periudhën e Pavarësisë Në fund të shek. XIX fillim i shek. XX, ndërkohë që kultura shqiptare në përgjithësi konturohej si një kulturë iluministe e romantike, muzika jonë paraqit situata komplekse përsa u përket alternativave muzikore. Së pari tentohet shkëputja nga muzika e kultit (“Skizmi”), që për më shumë se 15 shekuj kishte qenë drejtimi më kryesor i lëvrimit të muzikës. Jashtë autoritetit të muzikës kishtare prej disa vitesh ekzistonin predispozita për një tjetër muzikë, arsyet ishin morale dhe i përkisnin shpirtit të kohës, i cili ishte më shumë realist sesa mistik, më shumë polemizues sesa frymëzues; arsye që lidheshin me kulturën e Rilindjes sonë kombëtare e në vazhdim, e cila vinte “… kombësinë mbi fenë, bashkimin kombëtar mbi ndarjet fetare e krahinore, arsimin kombëtar si dhe gjuhën e njesuar letrare mbi variantet dialektore” etj. Në këtë kohë edhe “…forcat demokratike të shoqërisë shqiptare janë të interesuara gjallërisht për një kulturë të zh

Rilindja Në shek. XIV-XVIII, informacionet që kemi për muzikën tonë përqendrohen edhe në veprimtarinë artistike-muzikore të disa muziktarëve jashtë vendit. Ndër ta, një vend të veçantë zë veprimtaria e muzikantëve instrumentistë Kolë Durrsaku, Filip Drishtaku, Pjetër Spani si dhe familjes së trumpetistëve L’Arta shumë të njohur në Raguzë gjatë shekujve XIV-XV, pa përmendur asnjë veprimtari krijuese të mirëfilltë në atdhe, përveç asaj të Kristanth Manditit në vitin 1832, që lidhet me botimin e traktatit mbi reformën më të fundit në muzikën bizantine. Prof. R. Sokoli përmend se në shek. XIX, kanë zhvilluar veprimtari krijuese jashtë vendit, kompozitorët me origjinë shqiptare Vladimir Gjergj Kastrioti (1820-1890) dhe Harallamb Kristo Koçi në Rusi, Ismail Efendi Dedei (1778-1846) në Turqi, Luigj Albanesi (1821-1897) në Itali etj.

Jan Kukuzeli (1280 -1360)  Ishte kompozitor bizantin që ka jetuar në mesjetë i besimit kristian -ortodoks, këngëtar dhe reformator i muzikës në kohën që jetoi.  Ai u njoh si shenjt nga Kisha Ortodokse Lindore pas vdekjes së tij. Muzika e tij është e njohur nga studiuesit shqiptarë, grekë, bullgarë, serbë dhe rumunë. Koukouzelis lindi në Durrës, në atë kohë pjesë e Mbretërisë së Arbërisë në fund të shekullit të 13-të nga një baba shqiptar dhe një nënë bullgare. I ati i vdiq kur ishte shumë i vogël, kështu që e ëma ua besoi mesuesve më të mire edukimin e tij. Ai u dallua për një zgjuarsi të rrallë, për zërin engjëllor dhe për aftësi të mira muzikore. Për këtë arsye e dërgojnë në Konstandinopojë, në kryeqytetin e perandorisë, për të studiuar dhe kënduar në oborrin perandorak. Duke parë talentin e tij e emëruan drejtor për shërbime muzikore në kryeqytet, duke i dhënë titullin Mjeshtër. Por, ndërsa tani është favorit i perandorit dhe i nderuar nga të gjithë, ai nuk ishte i lumtur. Madje mbr

Kultura muzikore shqiptare në periudhën e Mesjetës, Nikel Dardani Zhvillimi i muzikës shqiptare, në krahasim me vendet e tjera të Evropës, ka pësuar një zhvillim jo-linear. Studiuesit kanë bërë të pamundurën për të ndriçuar rrugën e zhvillimit muzikor të përshkruar, duke promovuar në këtë mënyrë "kohën ne heshtje" të kësaj muzike. Nga Antikiteti deri në Shekullin XV nuk mund të flasim me siguri për muzikën tonë. Kjo është një nga kohërat më të errëta, jo vetëm për sa i përket të dhënave për zhvillimet muzikore, por edhe më gjerë. Kuptohet që gjembaç i trashë i errësirës shekullore copëtohet nga rrezet e dritës, të cilat ndriçojnë punën e muzikantëve tanë, ndër të cilët dallojmë emrat e Niket Dardan (shek. IV) dhe Jan Kukuzeli (shek. XII), të dy profetë , një katolik dhe tjetri ortodoks. Muzika për një kohë shumë të gjatë ishte e lidhur ngushtë me institucionet e kultit fetar, një vend i përbashkët nga i cili zunë vendin e tyre edhe veprat më të hershme të letërsisë sonë. Fund

Grupi i të pestëve Zhvillimi i mëtejshëm i muzikës ruse në gjysmën e dytë të shekullit XIX Balakirev, Cui, Borodin, Mussorgsky, Rimsky-Korsakov Grupi i të pestëve, të njohur edhe si krijuesit një lëvizje të fuqishme dhe krijuesit e  shkollës së re ruse. Ata ishin pesë kompozitorë të shquar të shekullit XIX që punuan së bashku për të krijuar muzikën klasike  me tipare ruse:  Mily Balakirev (udhëheqësi) César Cui Modest Mussorgsky Nikolai Rimsky- Korsakov dhe Alexander Borodin Ata jetuan në Shën Peterburg, dhe bashkëpunuan nga 1856 deri në 1870. Grupi u formula në 1856, pas takimit të parë të Balakirev dhe César Cui. Modest Mussorgsky iu bashkua atyre në 1857, Nikolai Rimsky-Korsakov në 1861 dhe Alexander Borodin në 1862.  Të gjithë kompozitorët e ‘Grupit të të pestëev’ ishin të rinj në 1862. Balakirev ishte 25- vjeç, Cui 27- vjec, Musorski 23- vjeç, Borodin 28- vjeç dhe Rimsky -Korsakov vetëm 18- vjec.  Ata ishin të gjithë amatorë të vetë-trainuar. Borodin iu dedikua kompozimit edhe pse